"Χελιδονίσματα"

Στο σχολείο μας με τη μουσικό μας τραγουδήσαμε τα χελιδονίσματα, αφού πρώτα-πρώτα φτιάξαμε με τις δασκάλες μας χελιδόνες...

    

Τα "χελιδονίσματα" είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της πρώτης Μαρτίου, η συνήθεια δηλ. να γυρίζουν το πρωί της ημέρας αυτής τα παιδιά της σχολικής ηλικίας τα σπίτια κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδονιού και να τραγουδούν τον ερχομό της ανοίξεως και την επιστροφή των χελιδονιών. Η προέλευση των χελιδονισμάτων αγγίζει στους αρχαίους χρόνους και, μάλιστα, στη μινωική εποχή. Η χελιδόνα έγινε ιδιαίτερα αγαπητή από τα αρχαϊκά χρόνια στην Ελλάδα, πέρασε από το Βυζάντιο και πετώντας ασταμάτητα στους αιώνες, έφτασε μέχρι τις ημέρες μας να κελαηδά και να καλωσορίζει την άνοιξη με ευχές. Πρόκειται για αρχαίο αγερμό, που ανήκει στα κάλαντα του Μαρτίου, μέρος εορταστικών εθίμων για την Πρωτοχρονιά, η οποία τότε εορταζόταν την 1η Μαρτίου και όχι την 1η Ιανουαρίου, όπως σήμερα. 

      

Στο Δαδί, συντροφιές παιδιών, την πρώτη Μαρτίου, κρατώντας ένα ξύλινο ομοίωμα  χελιδόναςπήγαιναν από πόρτα σε πόρτα για να τραγουδήσουν τον ερχομό της άνοιξης,  και να ζητήσουν μικροφιλοδωρήματα(αβγά, τυρί,και ό,τι άλλο αγροτικό προϊόν).  Την χελιδόνα την κατασκεύαζαν οι παππούδες για τα εγγόνια τους  σκαλίζοντάς τη πάνω σε ξύλο. Ύστερα έδεναν γύρω από  την άκρη της χελιδόνας ένα μεγάλο σκοινί και το τοποθετούσαν μέσα σε ένα καλάμι που είχε τρύπα στη μία πλευρά. Τραβώντας το σκοινί απότομα ξετυλιγόταν  το σκοινί και η χελιδόνα γύριζε γρήγορα σαν να πετούσε. 

"Μάρτης μας ήρθε  πουλάκια λαλείτε,  λέγε λέγε χελιδόνα.

Πες μας πούθεν έρχεσαι;

Από την έρημο έρχομαι να σας φέρω την υγειά, την υγειά και τη χαρά

και τον Μάρτη τον καλόνε, τον Απρίλη το δροσερόνε."

ή

"Μάρτης μας ήρθε  πουλάκια λαλείτε, το λέει, το λέει  η χελιδόνα

έξω ψύλλοι, έξω κουργοί να πάτε να ψοφήσετε σαν τα παλιογούμαρα..."